पाल्पा । इन्सेक पाल्पाको आयोजनामा नेपाल मानव अधिकार वर्ष पुस्तक २०२५ प्रकाशन पूर्व अर्ध वार्षिक समीक्षा कार्यक्रम तानसेनमा सम्पन्न भएको छ
कार्यक्रममा इन्सेक पाल्पा जिल्ला प्रतिनिधि यज्ञमूर्ति तिमिल्सिनाले २०२४ को जनवरीदेखि जुनसम्म संकलन गरिएका मानव अधिकार उल्लंघनका ३३ घटना इन्सेकले अभिलेख गरेको जानकारी गराउनुभयो । जसमा बालबालिका सम्बन्धी बलात्कारका ६ ओटा, महिला सम्बन्धी बलात्कार ४ ओटा, कथित् बोक्सी घटनाका १ ओटा, महिला हत्याका १ ओटा र घरेलु हिंसाका २१ वटा घटना प्रस्तुत गरिएको थियो ।
इन्सेकको प्रतिवेदनमा पाल्पा कारागार भित्रै कक्षा ७ सम्म पढाई हुने सामुदायिक बिद्यालय भएपनि बिद्यार्थीको आकर्षण नभएकोले यसबारे बिस्तृत अध्ययन तथा प्रभावकारीता मुल्यांकन गरि सिटिइभिटि अन्र्तगतका तालिमहरु सञ्चालन गर्नुपर्ने बिषय उल्लेख छ । त्यस्तै शिक्षाको अधिकार अन्तरगत विद्यालय क्षेत्र जंकफुड मुक्त घोषणा गरिएपनि पुर्ण कार्यान्वयन नभएको, mबिद्यालयहरुमा सेनेटरी प्याड निःशुल्क उपलब्ध भएपनि कुनै पनि बिद्यालयमा प्याड लगाउने छुट्टै कोठा र बिसर्जन गर्ने उचित स्थान नभएको विषय उल्लेख छ ।
इन्सेकको प्रतिवेदनमा जिल्लामा पूर्ण र मध्यम अपांगता भएका ३ सय बढी बालबालिकाहरु नियमित फिजियोथेरापी र अध्ययनबाट बञ्चित भएको बिषय उल्लेख छ । त्यस्तै सामान्य मानसिक अवस्थामा रहेका बालबालिकाहरु पनि उचित उपचारको अभावमा सिक्रीमा बाधिएर दैनिकी बिताउन बाध्य रहेको र अति अपांगता भएका बिद्यालय बोकेरै ल्याउनुपर्ने अपांगता भएका बालबालिकाहरुका लागि पाल्पामा सरकारी रुपमा कुनै पनि बिद्यालय नहुदा समस्या रहेको बिषयमा पनि इन्सेकको प्रतिबेदनमा उल्लेख छ ।
त्यस्तै बजार अनुगमनको जिम्मेवारी स्थानीय तहमा छ तर अनुगमन चाडपर्वको रुपमा मात्रै हुने गरेको, किराना, फेन्सी, दुध डेरी, हार्डवेयर पसलमा मुल्य एकरुपता नभएको प्रसस्त गुनासो आउँछ तर प्रभावकारी अनुगमन हुन नसकेको, बर्षमा १, २ पटक कतायक अनुगमन भएपनि अखाद्य बस्तु बेच्ने र कालो बजारी गर्नेहरुलाई कुनै पनि प्रकारको कारवाही हुन नसकेको बिषय पनि इन्सेकको प्रतिबेदनमा उल्लेख छ ।
कार्यक्रममा जिल्ला समन्वय समिति पाल्पाका प्रमुख टंकनाथ खनालले इन्सेकले मानवअधिकारको क्षेत्रमा लामो समयदेखि गहन रुपमा काम गर्दै आएको बताउनुभयो । उहाँले पाल्पामा पछिल्लो समय राष्टिय परिचय पत्र र नयाँ नागरिकता बनाउने कार्यका लागि ज्येष्ठ नागरिकहरुले सास्ती भोग्दै आएकोमा यसतर्फ ध्यान दिई सरोकारवालाहरुलाई छलफल तथा सहजताको वातावरण मिलाउन इन्सेकलाई आग्रह गर्नुभयो ।
नेपाल पत्रकार महासंघ पाल्पाका अध्यक्ष रेखीराम रानाले यसप्रकारको कार्यक्रमबाट जिल्ला स्तरमा मानवअधिकारको अवस्था र सुधारका लागि हुन सक्ने पहलबारे छलफल हुने मौका मिलेको बताउनुभयो । बरिष्ठ पत्रकार मेघराज शर्माले हरेक ६ महिनामा इन्सेकले गर्ने बर्ष पुस्तक समीक्षा कार्यक्रमबाट जिल्लागत विषयहरु उठान गर्न र समस्याहरुको समाधानमा सहयोग पुग्ने गरेको बताउनुभयो ।
कार्यक्रममा प्रेस चौतारी पाल्पाका अध्यक्ष कृष्ण कार्र्की, नेपाल पत्रकार महासंघ पाल्पाका कोषाध्यक्ष मुक्तिप्रसाद न्यौपाने, पत्रकार कृष्ण पोखरेलले बजार अनुगमनको कार्य प्रभावकारी रुपमा चल्न नसकेको बताउनुभयो । उहाँले कहिकतायक मात्र अनुगमन भएपनि अनुगमन प्रभावकारी हुन नसकेको बताउनुभयो ।
