सुमित्रा कँडेल । पाल्पा
वन–जंगलमा खेर जाने सालको पातबाट दुना, टपरी बनाउँदै आएका बगनासकालीका महिला निकै खुसी देखिन्छन् । बगनासकाली गाउँपालिका २ र ३ का महिलाले दुना, टपरी बनाएर बिक्री गरी राम्रो आम्दानी गर्दै आएका छन् । उनीहरुले आठ महिना देखि दुना, टपरी बनाएर बिक्रीमार्फत आम्दानी गर्न थालेका हुन् ।
पोखराथोकमा दुना, टपरी उद्योग स्थापना गर्दै सामूहिक रुपमा दुना तथा टपरी बनाउने काम गर्दे आएको समूहकी अध्यक्ष कल्पना बिकले बताउनुभयो । विसं २०७८ मा गाउँपालिकाले गाउँका महिलालाई दुना, टपरी बनाउने तालिम दिएको थियो । तालिमपश्चात ६ महिलाको समूह बनाएर काम थालेको अध्यक्ष बिकले बताउनुभयो ।
“पालिकाले ७ दिने तालिम र एक वटा मेसिन निःशुल्क दिएसँगै महिलाले समूह गठन गरेर दुना, टपरी उद्योगबाट उत्पादन गर्दै आएको छौ” बिकले भन्नुभयो । पछिल्लो समय पाल्पामा दुना टपरीको माग बढेको बजार ब्यवस्थापक अनुसा कोइरालाले बताउनुभयो । “जिल्लाको तानसेन, माडी र पालिका भित्रका बजारबाट नियमित माग आउन थालेको छ”। कोइरालाले भन्नुभयो । बजारका पूजा सामग्री पसलले बिक्री गर्दछन्, बाह्रै महिना यसको माग हुने गरेको छ मेसिन अभावले माग अनुसार उत्पादन गर्न सकेका छैनौं उहाँले भन्नुभयो ।
चाडपर्व, पूजा, बिहे तथा मृत्यु संस्कारमा पनि दुना टपरीको माग हुने गर्दछ । तर, धार्मिककार्य तथा अन्य विशेष समयमा माग धान्न समस्या हुने गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
एउटा टपरीको मूल्य ३ रुपैयाँ कायम गरिएको समूहकी अध्यक्ष बिकले जानकारी गराउनुभयो । रेडियो टिभिबाट महिला पनि उद्यमी बनेका र घर नजिकै खेर गएको पात सदुपयोग गरेका समाचार सुनेपछि गाउ“का दिदीबहिनीले सल्लाह गरेर गाउँपालिकामा तालिम माग गरेपश्चात् काम सुरू गरेको उहाँले बताउनुभयो ।
“सुरुमा बजारमा कहाँ बिक्री गर्ने भन्ने अन्यौल थियो । पुजा सामग्री पसल र होटलमा सम्पर्क ग¥यौ । बिक्री गर्न धेरै गाह्रो भएन । उत्पादन सुरु भएसँगै अहिलेसम्म राम्रो आम्दानी भएको छ ।” लक्ष्मी गाहाले भन्नुभयो ।
खेर गएको पात र बचेको समयको सदुपयोग गरेर एक जनाले मासिक ६ हजारसम्म आम्दानी गर्ने गरेको गाहाले बताउनुभयो । “पहिले चुरा टिका किन्न समेत श्रीमानसँग माग्नुपथ्र्यो, तर अहिले आफै कमाउन थालेपछि सहज भएको छ ।” उहाँले भन्नुभयो । महिला दिदीबहिनीसँगै मिलेर दुना, टपरी बनाउने काम गर्दा आम्दानीका साथमा रमाइलोसमेत हुने गरेको उहाँले बताउनुभयो । “पहिले यत्तिकै बसेर दिन बित्थ्यो भने, अहिले आम्दानी हुने काम गरेका छौ, आम्दानी भएपछि आफुले किन्न चाहेका सामग्री सजिलै किन्न सक्छौँ जिबिकोपार्जन गर्न नि सहयोग पुगेको छ ।” गाहाले भन्नुभयो ।
प्लास्टिकका सामान विस्थापित गर्न र स्वस्थ्य समाज निर्माण गर्न थालेको सकारात्मक अभियानलाई प्रचार गर्न सकेमा आफ्नो व्यापारले बजार पाउने महिलाहरुको धारणा छ । बगनासकाली गाउँपालिकाका अध्यक्ष सरस्वती चिदीले महिलाले गरेको कामलाई सम्मान गर्दै उत्पादन भएका सामग्रीलाई बजार व्यवस्थापनमा पालिकाले सहयोग गर्ने बताउनुभयो । यसप्रकारको कार्यले महिलालाई उद्यमशीलतातर्फ प्रेरित गर्ने अध्यक्ष चिदीको भनाई छ ।
