पाल्पा । माथागढी गाउँपालिकामा पशु विकास तथा पशु उद्यम कार्यक्रम प्रभावकारी रुपमा चलिरहेको छ । माथागढी आफैमा पनि कृषि तथा पशुपालनका लागि धेरै सम्भावना बोकेको पालिकाको रुपमा रहेको छ । यो पालिकाको पशु सेवा समन्वय इकाई मार्फत पशु विकासका कार्यक्रमहरू चलिरहेका छन् ।
चालु आर्थिक वर्ष २०७९,०८० मा गाउँपालिकाबाट घाँसको बिउ खरिद तथा व्यवस्थापनका लागि रु ३ लाख ५० हजार बिनियोजन गरिएको छ । मागमा आधारित पशु कार्यक्रमका लागि ३ लाख रुपैयाँ बिनियोजन गरिएको छ । यसको कार्यान्वयन प्रक्रियामा छ । भकारो सुधार कार्यक्रमका लागि ३ लाख रुपैयाँ बिनियोजन गरिएको नायव पशु स्वास्थ्य प्राविधिक विक्रम गरम्जाले बताउनुभयो ।
भ्याक्सिन खरिद तथा भ्याक्सिनेटरलाई पारिश्रमिकका लागि १ लाख बिनियोजन गरिएको छ । यसको काम चलिरहेको छ । पशु पंक्षी औषधी खरिदका लागि ४ लाख बिनियोजन गरिएको छ । यसको औषधी खरिद गरि वडामा बितरण भएको र शाखा मार्फत पनि बितरण भइरहेको छ । बाख्रा पकेट कार्यक्रमका लागि ५ लाख बिनियोजन गरिएको छ । यसको पनि सूचना जारी भएको छ र अन्य प्रक्रिया बा“की छ । रेविज भ्याक्सिन तथा सचेतना कार्यक्रमका लागि ५० हजार बिनियोजन गरिएको छ । त्यस्तै प्राकृतिक नश्ल सुधार कार्यक्रमका लागि १ लाख ५० हजार गरिएको र यसको प्रक्रिया चल्दैछ । जम्मा २१ हजार ५० हजार बिनियोजन गरिएको छ ।
त्यस्तै चालु आर्थिक वर्षमै संघीय सरकारबाट हस्तान्तरित कार्यक्रम ससर्तबाट कृतिम गर्भाधान मिसन कार्यक्रमका लागि ३ लाख ५० हजार, आर्थिक वर्ष २०७८,०८९ मा स्थापना भएको बाख्रा पकेट बिस्तार कार्यक्रमका लागि ७ लाख, पशु सेवा विभाग र प्रादेशिक निकायमा पशुपन्छी तथ्यांक तथा पशु सेवाका कार्यक्रमको प्रगति रिपोर्टिङका लागि २० हजार र इपिडेमियोलोजिकल रिपोर्टिङका लागि २० हजार गरि जम्मा १० लाख ९० हजार बिनियोजन गरिएको छ ।
यो वर्ष ३०८ घरधुरीका लागि ८०० केजी जैघास र १३७ केजी बर्षीय घासको बिउ बितरण गरिएको छ । छाडा छोडिएका भुसिया कुकुरमा रेबिज विरुद्ध भ्याक्सिनेसन (६० वटा कुकुरमा लगाइएको छ । त्यस्तै पशुपंक्षीका लागि खोरेतको खोप १ हजार डोज, पिपिआर १४ हजार डोज, रानीखेत ५ हजार डोज र स्वाइन फिवर ५ सय डोज लगाइएको छ । भकारो सुधार कार्यक्रम १२ जना कृषक छनौट भएको र सम्झौता भइ कार्यक्रम संचालन भएको छ । मागमा आधारित कार्यक्रमका लागि पशु आवेदन संकलनको लागि सूचना प्रकाशन गरिएको छ । बाख्रा पकेट कार्यक्रमका लागि आवेदन संकलनको लागि सूचना प्रकाशन गरिएको छ । प्राकृतिक नश्ल सुधार कार्यक्रमका लागि आवेदन संकलनको लागि सूचना प्रकाशन भएको छ । वर्षे घाँसको विउ व्यवस्थापनको कार्यक्रम निरन्तर छ ।
आगामी कार्यक्रमको नीति तथा योजना
पशुपंक्षीपालन गरि मनग्य आम्दानीको श्रोत वढाउन एक वडा एक पशुपंक्षी फर्म स्थापना गरि हरेक वडामा फर्म विस्तार गर्न जोड दिनुपर्नेछ । भौगोलिक दृष्टिकोण तथा प्राकृतिक नश्ल सुधारलाई जोड दिनुपर्नेछ । उत्पादित पशुजन्य पदार्थको बजारीकरण गर्न तथा उत्पादन रेकर्ड समेत उल्लेख गर्न सहकारी विस्तार गर्दै लग्नुपर्नेछ । यस गाउँपालिकामा बसोबास गर्ने धेरै जसो जाति मंगोलियन भएको र धेरै मात्रामा बंगुरपालन व्यवसायमा आत्मनिर्भर भएको हुदा वंगुर पकेट जस्ता कार्यक्रम संचालन गर्नुपर्दछ । स्वच्छ एवम् गुणस्तरीय दुध तथा माछा,मासु उत्पादन गर्नको निमित्त फर्म पोखरी सुधार कार्यक्रम संचालन गर्नुपर्दछ ।
कार्यक्रमको चुनौती
यस माथागढी गाउँपालिका भौगोलिक चुनौतीको रुपमा रहेता पनि यहाँ बसोबास गर्ने ४,५,६,७ र ८ नं वडाका अधिकांश कृषकहरू दैनिकी ज्यालादारी काममा संलग्न भई जिविकोपार्जन गर्दै आएको र पशुपंन्छी पेशालाई मुख्य पेशाको रुपमा अगाल्न नसकेको हुदा कार्यक्रम संचालन गर्न कठिनाई हुने भएकोले सोही बमोजिम कार्ययोजना बनाउनु आवश्यक छ ।
पशुपंन्छीमा हुने अनुदानका कार्यक्रमहरुमा लागत सहभागितामा कार्यक्रम गर्न अत्यन्तै गारो हुने र कार्यक्रम भएता पनी अनुदान लिएर गर्ने हो, मनसाय नभाको बरु अनुदान खाने हो, भन्ने मनोसाय भाको र जिम्मेवार ढंग बाट काम नगरिदिने जसले गर्दा एक वर्ष गरेको काम अर्को वर्ष प्रतिफल विहिन हुने भएकोले सोही बमोजिम कार्य सम्पादन गर्नुपर्ने अवस्था छ ।