पाल्पा । बगनासकाली गाउँपालिकाको पहिचानको रुपमा रहेको बगनासे साँचो सार्वजनिक तथा वितरण कार्यक्रम सम्पन्न भएको छ ।
केही वर्ष अघिसम्म पाल्पा र आसपासका जिल्लामा निकै प्रचलनमा रहेको बगनासे साँचो (चावी) उद्योगहरु उचित बजारीकरणको अभावमा बन्द हुने अवस्थामा पुगेपछि बगनासकाली गाउँपालिकाको आर्थिक वर्ष २०८०/०८१मा दलित समन्वय समितिका लागि बिनियोजित रु २ लाखबाट साँचो उत्पादन गरी बितरण गरिएको हो ।
बगनासकाली गाउँपालिका–९ चापपानीको बगनासका गाउँलेहरुकै लगानी र क्रियाशीलतामा २०१२ देखि देखि निरन्तर निर्माण हुँदै आएको बगनासे साचो २०५० सालसम्म पाल्पा सहित स्याङजा, गुल्मी, अर्घाखाची, नवलपरासी, कास्की लगायतका जिल्लाहरुमा निकै लोकप्रिय रहेको थियो । बजारमा सस्तो र छुट्क्याइलो किसिमका साँचाहरु आएपछि बगनासे साचो ओझेलमा परेको थियो । यो सांचो क्यू लक पानाको भएको हुनाले यसलाई पाल्पाली क्युलक समेत भनेर पनि चिनिन्छ ।
स्थानीय उद्यमी खुम बहादुर बिश्वकर्माले उक्त साँचोहरु निर्माण गर्नुभएको हो । प्रारम्भिक रुपमा प्रति साँचो ८ सय ५० रुपैयाँका दरले २ सय २२ वटा साँचो निर्माण गरिएको दलित समन्वय समितिका संयोजक तेजप्रसाद रसाइलीले बताउनुभयो । फलाम रातो हुने गरि आगोमा वा आरनमा तताईन्छ कुनै सहयोगी औजारको माध्यमबाट समातेर निश्चित आकार बनाउने गरि पातलो बनाईन्छ र चापीको आकार बनाई आवश्यक साम्रागी मिलाई चापी निमार्ण गरिन्छ । साँचोको माथिल्लो भागको डण्डी रहेको र जुन डण्डी एक साइड खुल्ने र अर्को साइड घुमाउन मिल्ने डण्डी रहेको छ । डण्डीलाई प्वाल भित्र राखेर साँचोको तल्लो भागमा चावीले खोल्न र बन्द गर्न सकिने उहाँले बताउनुभयो ।साँचो बिग्रिएपनि पुनः प्रयोगमा ल्याउन सकिने र चावी हराए पनि फेरी बनाउन सकिने यसको विशेषता हो । अहिले बजारमा पाइने साचोहरु भन्दा यो साचो कैयौ गुणा बलियो हुने उहाँले बताउनुभयो ।
राणाकालिन समय देखि पाल्पाको बगनासमा उत्पादन गरिएको साँचोको प्रयोगमा आएको नेपालकै सबैभन्दा पुराना पेशा र व्यवसाय रुपमा संचालन हुदै आएको यस स्थानमा राणाकालीन समय देखिनै सक्षम कालीगढको बाहुल्य र परम्परागत सीपको विकास भएको प्रमाणहरुसमेत भेटिने गरेको जानकारहरुको भनाई छ ।
साँचो सार्वजनिक गर्दै बगनासकाली गाउँपालिका अध्यक्ष सरस्वती चिदीले यो साँचो पुरानो पुस्तादेखि बन्दै आएको र बगनासकालीको पहिचानको रुपमा रहेको बताउनुभयो । उहाँले यसरी निर्माण गरिएको साँचोहरु बगनासकाली गाउँपालिका भित्रका कार्यालयहरुमा प्रयोग गर्ने गरी तयारी गरिएको बताउनुभयो । अध्यक्ष चिदीले साँचो निर्माण र बजारीकरणले स्थानीय उद्यमशीलताको विकासका साथै बगनासकालीको पहिचान बढाउन पनि मद्दत गर्ने बताउनुभयो । दलित समन्वय समिति बगनासकाली सचिव गणेश नेपालीले यो साँचो बगनासकालीलाई देश बिदेशमा चिनाउने राम्रो माध्यम हुने बताउनुभयो । प्रेस चौतारी नेपालका केन्द्रीय सदस्य मिलन बिश्वकर्माले बगनासकाली गाउँपालिकाले साँचो ब्यवसायिक निर्माण र बजारीकरणमा सहयोग गर्नुपर्ने बताउनुभयो ।
दलित समन्वय समितिका प्रतिनिधि सीता. विकले बगनासे साँचोको पहिलेदेखि नै चर्चा भएपनि गाउँपालिकाले औपचारिक कार्यक्रमसहित प्रचारप्रसार गर्नुले पालिकाको पहिचान बढ्ने बताउनुभयो । गाउँपालिकाका अध्यक्ष सरस्वती दर्लामी चिदीको प्रमुख आतिथ्यता र समितिका संयोजक तेजप्रसाद रसाइलीको अध्यक्षता र सहायक महिला विकास निरीक्षक धन कुमारी रानाको सञ्चालनमा कार्यक्रम चलेको थियो । कार्यक्रममा जनप्रतिनिधि, सञ्चारकर्मी, विभिन्न विषयगत शाखाप्रमुखलाई मायाको चिनोस्वरुप बगनासे साँचो प्रदान गरिएको थियो ।